Gezondheidsmonitor: jongeren blijven kwetsbaar

Tweede en vierdeklassers in het voortgezet onderwijs zijn minder vaak positief over hun eigen gezondheid dan voorgaande jaren. Ook hun mentale gezondheid laat na de coronapandemie nog geen herstel zien. Daarnaast zien we een toename van ongezond gedrag, zoals vapen en problematisch gebruik van sociale media. Dit blijkt uit de Gezondheidsmonitor Jeugd 2023, een onderzoek onder ruim 7.500 jongeren uit Noord-Holland-Noord uitgevoerd door de GGD Hollands Noorden in samenwerking met GGD GHOR Nederland en het RIVM in het najaar van 2023.

Minder vaak positief over eigen gezondheid

De ervaren gezondheid van jongeren neemt af.

• In 2015 gaf nog bijna 9 op de 10 jongeren in Noord-Holland-Noord (87%) aan hun gezondheid als (zeer) goed te ervaren.
  Bij de laatste meting in 2023 is dit gedaald naar minder dan 8 op de 10 (78%).
• Deze afname in ervaren gezondheid is zichtbaar in heel Nederland.
• Jongeren in Noord-Holland-Noord zijn minder positief over hun eigen gezondheid dan jongeren in Nederland.  

Mentale gezondheid niet hersteld

Bij de vorige meting, in 2021 in coronatijd, zagen we dat jongeren zich minder gelukkig voelen. Bij deze meting (2023) zien we dat dit is gestabiliseerd.

• Ten opzichte van vóór de coronaperiode in 2019, ervaren jongeren in Noord-Holland-Noord meer stress; iets meer de helft van de jongeren (52%) geeft aan dat zij zich vaak of heel vaak gestrest voelen.
• De belangrijkste oorzaak van stress onder jongeren is school of huiswerk (37%).
• Ook krijgen jongeren vaak stress door de combinatie van alles wat ze moeten doen (33%).
• Meer dan 1 op de 3 jongeren (36%) ervaart prestatiedruk, zowel van uit zichzelf als van anderen zoals ouders of vrienden.

Daarnaast is het aandeel jongeren dat in de laatste 3 maanden op school en/of online werd gepest gestegen.7% werd gepest op school (in 2019 nog 4%) en 4% werd online gepest (in 2019 nog 2%). De vorige meting vond midden in de coronaperiode plaats, toen veel maatregelen golden die invloed hadden op het welbevinden van jongeren. Het is zorgwekkend dat de resultaten sindsdien niet zijn hersteld of verbeterd.

Toename ongezond gedrag

Alarmerend is de toename van het aandeel jongeren dat vapet (e-sigaret rookt): dit aantal is de laatste 4 jaar meer dan verviervoudigd.

• In 2019 vapete nog geen 2% van de jongeren wekelijks, in 2023 is dat 9%.
• Ook roken meer jongeren wekelijks sigaretten of shag (van 4% in 2019 naar 6% in 2023).
• 11% van de jongeren rookt en/of vapet wekelijks en 7% doet dit dagelijks. Ook het risico op problematisch gebruik van social media neemt toe.
• Inmiddels loopt 13% van de jongeren in de regio risico op problematisch gebruik van sociale media, in 2019 was dat nog 7%. Deze jongeren geven onder andere aan slaaptekort te komen of hun huiswerk af te raffelen door het gebruik van sociale media.

Over de Gezondheidsmonitor Jeugd

In het najaar van 2023 voerden alle GGD’en, in samenwerking met het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM), de Gezondheidsmonitor Jeugd uit onder jongeren in de klassen 2 en 4 van het voortgezet onderwijs in heel Nederland. In totaal vulden ruim 188.000 leerlingen van 885 scholen een vragenlijst in over gezondheid, leefstijl en welzijn. In 2015 en 2019 vonden eerdere metingen van de reguliere Gezondheidsmonitors Jeugd plaats. In 2021 was er een extra meting in het kader van corona. Door de resultaten van verschillende jaren naast elkaar te leggen, zijn ontwikkelingen in de tijd te zien.

Meer landelijke resultaten van de Gezondheidsmonitor Jeugd staan beschreven op VZinfo en RIVM StatLine en informatie over de Gezondheidsmonitors staan op Monitorgezondheid.nl. Lokale en regionale beleidsmakers en het ministerie van VWS kunnen de resultaten van de monitor gebruiken om beleid te maken en onderbouwen.

Het rapport Gezondheidsmonitor Jongeren 2023 Noord-Holland-Noord is te downloaden via de Gezondheidsatlas van GGD Hollands Noorden. Hier zijn ook de regionale rapportages van de Gezondheidsmonitors Jongeren uit eerdere jaren te vinden. De rapporten over de afzonderlijke gemeenten zullen medio juni beschikbaar zijn op de Gezondheidsatlas.